Od niepamiętnych czasów ludzie używali własnego ciała do
odmierzania długości. Dziś też odmierza się stopami lub krokami szerokość
boiska, bramki, czy grządki w ogródku.
Dzieci powinny opanować te naturalne sposoby określania długości, sprzyja to bowiem rozumieniu sensu mierzenia i podziału oraz uświadamia im potrzebę precyzji ukazując większe i mniejsze jednostki miary.
Najskuteczniejszą metodą nauki jest wielokrotne rozwiązywanie zadań. Nawet dzieci wykazujące uzdolnienia matematyczne potrzebują wykonać wiele doświadczeń, aby opanować jakąś nową umiejętność.
Wprowadzenie dziecka w sens pomiaru należy zacząć do tego, co najbliższe: od własnego ciała. Dobrze jest pomóc dziecku rozdzielić to, co jest od niego większe (wyższe) od tego, co jest mniejsze (niższe). Nie trzeba się obawiać używania określeń: większy – dłuższy – wyższy; mniejszy – krótszy – niższy. W codziennych sytuacjach słowa te nabiorą jednoznacznego sensu dzięki gestom i sytuacji, w której są stosowane.
Dorosły zwraca się do dziecka: stań obok mnie. Popatrz na mnie. Jestem wyższy od ciebie. Zaraz dowiemy się o ile? Zaznaczamy. Po dokonaniu pomiaru wspólnie ustalamy: kto jest wyższy, kto niższy, o ile dorosły jest wyższy, o ile dziecko jest niższe. Po tych ćwiczeniach można już sprawdzić, które przedmioty w pokoju są niższe, mniejsze a które wyższe, większe od dziecka.
Rozwijanie umiejętności mierzenia długości
Dzieci powinny opanować te naturalne sposoby określania długości, sprzyja to bowiem rozumieniu sensu mierzenia i podziału oraz uświadamia im potrzebę precyzji ukazując większe i mniejsze jednostki miary.
Najskuteczniejszą metodą nauki jest wielokrotne rozwiązywanie zadań. Nawet dzieci wykazujące uzdolnienia matematyczne potrzebują wykonać wiele doświadczeń, aby opanować jakąś nową umiejętność.
Wprowadzenie dziecka w sens pomiaru należy zacząć do tego, co najbliższe: od własnego ciała. Dobrze jest pomóc dziecku rozdzielić to, co jest od niego większe (wyższe) od tego, co jest mniejsze (niższe). Nie trzeba się obawiać używania określeń: większy – dłuższy – wyższy; mniejszy – krótszy – niższy. W codziennych sytuacjach słowa te nabiorą jednoznacznego sensu dzięki gestom i sytuacji, w której są stosowane.
Dorosły zwraca się do dziecka: stań obok mnie. Popatrz na mnie. Jestem wyższy od ciebie. Zaraz dowiemy się o ile? Zaznaczamy. Po dokonaniu pomiaru wspólnie ustalamy: kto jest wyższy, kto niższy, o ile dorosły jest wyższy, o ile dziecko jest niższe. Po tych ćwiczeniach można już sprawdzić, które przedmioty w pokoju są niższe, mniejsze a które wyższe, większe od dziecka.
Rozwijanie umiejętności mierzenia długości
- Mierzenie krokami i stopa za stopą.
- Mierzenie krokami można zrealizować w trakcie spaceru, podczas pobytu w ogrodzie, w lesie. Najpierw wykonuje czynność dorosły, a następnie dziecko. Ten sam odcinek mierzony przez osobę dorosłą wyniósł 5 kroków, a mierzony przez dziecko 13 kroków. Dziecko uświadamia sobie, że wynik pomiaru zależy od stosowanych jednostek.
- Mierzenie stopami można przeprowadzić w domu. Dorosły określa odległość, którą mierzymy i pokazuje sposób mierzenia (stopa za stopą).
- Mierzenie łokciem, dłonią i palcami. Ćwiczenia te mają dziecku uświadomić potrzebę precyzji pomiaru np. dokonujemy pomiaru długości stołu. Długość stołu wynosi: dwa łokcie, trzy dłonie i trzy palce.
- Mierzenie klockiem, patykiem, sznurkiem.Stopniowo dzieci zapoznają się z narzędziami pomiaru długości, którymi posługują się dorośli jak: miarka krawiecka, stolarska, taśma miernicza, linijka szkolna oraz dokonują prób mierzenia długości.
- Zapoznanie dzieci z wagą i
sensem ważenia
- Ważenie
podobnie jak pomiar długości jest potrzebną umiejętnością życiową
.Realizacja tego zagadnienia wiąże się z organizowaniem zabaw i zajęć, w
których dzieci mogą samodzielnie manipulować przedmiotami, porównywać je i
oceniać ich ciężar (masę). Chcąc określić ciężar dziecko musi go
"czuć’ wyważając w rękach – taka ocena jest możliwa przy wyraźnych
różnicach ciężaru.
Dokładniejszej oceny dokona dziecko za pomocą wagi szalkowej. Zabawy z wagą pozwolą porównać ciężar przedmiotów i określić, co jest cięższe, lżejsze lub waży tyle samo. Można też dokonywać porównania ciężaru więcej niż dwóch przedmiotów. Dzieci porównując je między sobie mogą je szeregować do najcięższego do najlżejszego i odwrotnie.
Stwarzając wiele okazji do oceny ciężaru przedmiotów, najpierw "na oko", a później za pomocą wagi szalkowej doprowadzamy do zrozumienia, że masa przedmiotu nie zawsze zależy od jego wielkości, ale także do materiału, z którego został zbudowany. Dzieci mają również kontakt z tymi pojęciami w życiu codziennym towarzysząc dorosłym przy zakupach. Te codzienne doświadczenia są dla nich bardzo cenne i ułatwiają odczuwanie oraz określanie pojęć związanych z ciężarem.
Mierzenie płynów
Zapoznając dzieci z pojęciem pojemności naczyń należy umożliwić im samodzielne eksperymentowanie, porównywanie, ocenianie pojemności – najpierw "na oko", a potem przez przelewanie płynów lub przesypywanie ciał sypkich za pomocą zestawu pojemników (najlepiej przeźroczystych) o różnych wielkościach i kształtach.
Ciekawym doświadczeniem może być umożliwienie zabawy z wodą i piaskiem w ogrodzie przy piaskownicy. Można do tego wykorzystać różnej wielkości foremki, naczynia, wiaderka, małe baseny. Bardzo ważna jest przy tym rozmowa. Skierowanie uwagi dzieci we właściwe miejsce, skłanianie do namysłu, porównanie i wyprowadzenie wniosku. Sam kontakt z wodą nie wystarczy. Potrzebne jest słowne wspieranie dziecięcego poznania, aby były z tego korzyści intelektualne
Literatura: Edukacja matematyczna; Metody pracy z dziećmi wg prof. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej